Skuteczna terapia uzależnień
Terapia uzależnień — droga od kryzysu do wolności
„Zmiana zaczyna się wtedy, gdy zdecydujesz, że nie chcesz, aby przeszłość dyktowała przyszłość.”
Jako psycholog i psychoterapeuta pracujący z osobami zmagającymi się z uzależnieniem piszę tę stronę po to, by jasno i praktycznie wyjaśnić, jak wygląda proces leczenia, czego możesz oczekiwać i jakie realne narzędzia stosujemy, aby odzyskać kontrolę nad życiem. To nie jest tekst o obietnicach bez pokrycia — to przewodnik napisany z perspektywy klinicznej, osadzony w empatii i dowodach.
Dla kogo jest terapia?
Terapia, którą prowadzę, jest przeznaczona dla osób:
-
z uzależnieniem od substancji (alkohol, leki na receptę, narkotyki),
-
z uzależnieniem behawioralnym (hazard, internet, gry, zakupy, seks, praca),
-
doświadczających współistniejących problemów psychicznych (na przykład depresja, lęki, zaburzenia stresu pourazowego),
-
których nawyki i mechanizmy radzenia sobie z trudnościami zaczynają rujnować zdrowie, relacje i funkcjonowanie zawodowe,
-
oraz dla rodzin i bliskich, którzy chcą zrozumieć mechanizmy uzależnienia i nauczyć się wspierania osoby uzależnionej bez wzmacniania szkodliwych wzorców.
moje podejście
Podchodzę do terapii wielowymiarowo — to znaczy, że nie ma jednego „złotego sposobu”, a proces jest dostosowany do osoby. Poniżej kluczowe elementy mojej pracy:
-
Indywidualizacja planu terapii — diagnoza, ustalenie celów krótko- i długoterminowych oraz planu działań dopasowanego do aktualnych potrzeb.
-
Podejście oparte na dowodach — stosuję metody, które mają badania potwierdzające skuteczność (między innymi elementy terapii poznawczo-behawioralnej i motywacyjnego wspierania zmiany).
-
Motywacyjne rozmowy (MI) — praca nad ambiwalencją wobec zmiany, budowanie wewnętrznej motywacji.
-
Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) — rozpoznawanie i zmiana myśli i zachowań podtrzymujących używanie oraz rozwijanie umiejętności radzenia sobie.
-
Praca z rodziną i systemem wsparcia — psychoedukacja, granice, role i interwencje systemowe, które zmniejszają współzależność.
-
Praca z traumą i współistniejącą chorobą psychiczną — jeśli występuje, integrujemy leczenie traumy i objawów towarzyszących.
-
Terapia grupowa i wzmacnianie społecznego wsparcia — trening umiejętności i wymiana doświadczeń w bezpiecznym kontekście.
-
Plan zapobiegania nawrotom i narzędzia kryzysowe — identyfikacja wyzwalaczy, coping plan, konkretne techniki na pierwsze dni po ryzyku nawrotu.
-
Harm reduction i opcje abstynencyjne — szanujemy cele klienta: pełna abstynencja lub stopniowe ograniczanie z minimalizacją szkód, zawsze w oparciu o bezpieczeństwo.
-
Współpraca interdyscyplinarna — jeśli potrzeba, pracuję w zespole z lekarzem, psychiatrą, terapeuta uzależnień czy ośrodkiem rehabilitacyjnym.
Przebieg terapii — krok po kroku
Terapia to proces, który składa się z kilku etapów. Oto jak zwykle go organizuję i co się na nim dzieje:
-
Pierwszy kontakt i konsultacja wstępna. Krótka rozmowa informacyjna, następnie pierwsza sesja diagnostyczna — poznajemy kontekst, historię używania, obecne trudności, zasoby i ryzyko.
-
Szczegółowa diagnoza i planowanie. Stosujemy wywiady kliniczne i narzędzia oceniające zakres problemu. Na tej podstawie ustalamy cele oraz formę pracy (indywidualna, grupowa, rodzinne sesje).
-
Faza stabilizacji. Jeżeli występują objawy ostrego kryzysu (odstawienia, myśli o samookaleczeniu), najpierw priorytetem jest bezpieczeństwo — współpraca z lekarzem, strategiczne interwencje kryzysowe.
-
Faza terapeutyczna — praca nad mechanizmami. Intensywna praca nad przekonaniami, umiejętnościami radzenia sobie, rozpoznawaniem wyzwalaczy, trening asertywności, regulacji emocji i planowania bezpiecznych alternatyw.
-
Praca nad relacjami i reintegracją. Naprawa relacji, odbudowa zaufania, planowanie powrotu do ról społecznych i zawodowych.
-
Zapobieganie nawrotom i kontynuacja. Opracowanie szczegółowego planu ochrony przed nawrotem, nauka „wczesnego alarmu”, ustalenie formy wsparcia po zakończeniu terapii.
-
Ewaluacja i długoterminowe wsparcie. Regularne pomiary efektów i, jeśli potrzeba, sesje kontrolne.
Czego możesz oczekiwać w praktyce?
Oferuję bezpieczną i bezosądną przestrzeń, w której:
-
będziesz traktowany/a z szacunkiem i pełną dyskrecją;
-
otrzymasz konkretne narzędzia praktyczne — a nie tylko rozmowę;
-
terapia będzie miała klarowne cele i mierzalne etapy;
-
usłyszysz prawdę o trudnościach, ale również realistyczny plan zmian;
-
pojawią się zadania domowe i ćwiczenia między sesjami — praktyka jest kluczowa.
„Nie obiecuję cudów — obiecuję rzetelną pracę, strategie które działają i towarzyszenie w procesie zmiany.”
Kilka praktycznych pytań (FAQ)
-
Ile trwa terapia? To zależy — od nasilenia problemu, gotowości do zmiany i celów terapeutycznych. Dla niektórych osób wystarczy kilka miesięcy intensywnej pracy; inni potrzebują dłuższego wsparcia.
-
Czy terapia jest anonimowa i poufna? Tak — psycholog obowiązany jest do zachowania tajemnicy zawodowej. Wyjątki dotyczą sytuacji, gdy istnieje realne zagrożenie życia lub zdrowia (wówczas podejmowane są odpowiednie kroki).
-
Czy współpracujesz z lekarzem/psychiatrą? Tak — w razie potrzeby konsultuję się i współpracuję z lekarzami, aby zapewnić klientowi kompleksową opiekę.
-
Czy oferujesz pomoc w kryzysie (np. ryzyko przedawkowania)? W sytuacjach bezpośredniego zagrożenia życia należy niezwłocznie kontaktować się z numerem alarmowym 112. Terapia może zawierać elementy interwencji kryzysowej, ale w nagłych wypadkach najważniejsze jest bezpieczeństwo.
-
Co, jeśli wystąpi nawrot? Nawrot jest traktowany jako informacja o potrzebie korekty planu — nie jako porażka. Pracujemy nad szybką reakcją i wzmocnieniem mechanizmów ochronnych.
Dlaczego warto wybrać terapie poznawczo-behawioralną (CBT) w leczeniu uzależnień?
Uzależnienie to złożony problem, który wymaga skutecznych i sprawdzonych metod leczenia. Terapia Poznawczo-Behawioralna (CBT) jest uznawana za jeden z najefektywniejszych nurtów w terapii uzależnień, co potwierdzają liczne badania naukowe. Oto kluczowe powody, dla których warto postawić na to podejście:
1. Koncentracja na Teraźniejszości i Konkretnym Problemie
CBT jest terapią skoncentrowaną na celu i rozwiązaniach. Zamiast spędzać wiele czasu na analizowaniu przeszłości, skupiamy się na:
-
Aktualnych problemach i czynnikach, które podtrzymują uzależnienie.
-
Identyfikacji i zmianie wzorców myślowych i zachowań, które prowadzą do nawrotów.
-
Rozwoju konkretnych umiejętności potrzebnych do życia w trzeźwości.
2. Nauka Konkretnych Umiejętności Radzenia Sobie
Kluczową zaletą CBT jest jej praktyczny wymiar. W trakcie terapii nie tylko rozmawiasz, ale przede wszystkim uczysz się i ćwiczysz:
-
Rozpoznawanie „wyzwalaczy” (sytuacji, emocji, myśli) prowadzących do chęci sięgnięcia po używkę lub podjęcia czynności uzależniającej.
-
Technik radzenia sobie z głodem (alkoholowym, narkotykowym, behawioralnym) i silnym napięciem.
-
Asertywności i umiejętności odmowy, zwłaszcza w sytuacjach towarzyskich.
-
Planowania alternatywnych, zdrowych aktywności, które zastąpią uzależniające zachowania.
-
Zapobiegania nawrotom – tworzenia spersonalizowanego planu kryzysowego.
3. Zmiana Sposobu Myślenia (Element Poznawczy)
CBT zakłada, że nasze myśli wpływają na nasze emocje i zachowania. W terapii pracujemy nad:
-
Identyfikacją negatywnych i niepomocnych przekonań (np. „Nie dam rady”, „Muszę się znieczulić”).
-
Zastępowaniem ich bardziej realistycznymi i wspierającymi myślami, co zmniejsza ryzyko impulsywnego sięgania po uzależnienie.
-
Zrozumieniem tzw. błędnego koła uzależnienia, aby przejąć kontrolę nad własnym procesem myślowym.
4. Krótszy i Ograniczony w Czasie Proces
Chociaż leczenie uzależnienia jest procesem długofalowym, terapia CBT ma często ustalone ramy czasowe i konkretną strukturę. Dzięki temu:
-
Wiesz, czego się spodziewać i masz jasno określone cele.
-
Aktywny udział i wykonywanie „prac domowych” przyspiesza osiąganie trwałych efektów.
-
Od początku pracujemy na rzecz utrzymania trzeźwości po zakończeniu intensywnego etapu terapii.
Wybierając CBT, decydujesz się na aktywny, ustrukturyzowany i dowiedziony naukowo proces, który da Ci narzędzia do odzyskania kontroli nad swoim życiem i budowania trwałej trzeźwości.
