Terapia ADHD

Indywidualna terapia ADHD

poznawczo-behawioralna Terapia ADHD — praktycznie, empatycznie, skutecznie

ADHD to coś więcej niż „roztargnienie” czy „wieczne gapiostwo”. Jako psycholog pracujący z osobami z ADHD widzę codziennie, że to złożony zespół różnic uwagi, impulsywności i (często) nadaktywności, który wpływa na funkcjonowanie w pracy, w szkole i w relacjach. Szacunkowe dane pokazują, że ADHD dotyka znaczącej części populacji — zarówno dzieci, jak i dorosłych; w Stanach Zjednoczonych w 2023 r. szacowano około 6% dorosłych z aktualną diagnozą, a globalne przeglądy sugerują częstość kiluprocentową w populacji dorosłych.

Poniżej znajdziesz kompleksowy, praktyczny i napisany „po ludzku” opis tego, jak wygląda psychologiczna terapia ADHD — czym się różni, co realnie daje i jak wygląda współpraca ze specjalistą. Tekst jest przygotowany z perspektywy praktyka, oparty na aktualnych wytycznych i dowodach naukowych, a jednocześnie z myślą o codziennych problemach pacjentów.

Czym terapeutycznie można działać? — krótko i jasne

Podstawą pracy psychologicznej przy ADHD są interwencje behawioralne i psychoterapeutyczne: psychoedukacja, terapia poznawczo-behawioralna (CBT) ukierunkowana na problemy związane z uwagą i funkcjami wykonawczymi, trening umiejętności organizacyjnych i społeczne, a także współpraca z lekarzem w kwestii farmakoterapii jeśli to konieczne. Wytyczne międzynarodowe potwierdzają, że najskuteczniejsze są podejścia wielomodalne — psychoterapia + (w razie potrzeby) leki; dla najmłodszych pacjentów pierwszym krokiem powinna być terapia behawioralna prowadzona przez rodziców/praktyczne szkolenia dla rodziców.

 

Terapia Poznawczo-Behawioralna (CBT) w ADHD: Konkretne narzędzia do opanowania chaosu

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) to zaburzenie neurorozwojowe, które w znaczący sposób wpływa na codzienne funkcjonowanie – od organizacji pracy, przez relacje, aż po samopoczucie. Chociaż farmakoterapia jest często kluczowym elementem leczenia, to właśnie Terapia Poznawczo-Behawioralna (CBT) dostarcza praktycznych, trwałych strategii do zarządzania objawami.

Oto dlaczego CBT jest tak cennym wsparciem w życiu z ADHD:

 

1. Trening Umiejętności Funkcjonowania (Funkcje Wykonawcze)

 

ADHD jest ściśle związane z deficytami w funkcjach wykonawczych (planowanie, organizacja, zarządzanie czasem). CBT jest idealna do wypełniania tych luk poprzez:

  • Zarządzanie Czasem i Organizacja: Uczymy się konkretnych systemów i technik (np. dzielenie dużych zadań na mniejsze kroki, efektywne korzystanie z kalendarzy i list zadań), które pomagają wprowadzić porządek i przewidywalność w codzienne życie.

  • Radzenie Sobie z Prokrastynacją: Identyfikujemy myśli i emocje, które prowadzą do odkładania zadań, a następnie wprowadzamy strategie behawioralne ułatwiające rozpoczęcie i dokończenie działań.

  • Ograniczanie Rozproszeń: Ćwiczymy techniki zwiększania koncentracji, w tym strategie odraczania rozproszenia i optymalizowania środowiska pracy.

 

2. Zarządzanie Impulsywnością i Emocjami

 

Osoby z ADHD często doświadczają trudności z regulacją emocji, w tym nadmiernej frustracji, złości czy impulsywnych reakcji.

  • Kontrola Impulsów: Uczysz się stosować „technikę STOP” (Zatrzymaj się, Pomyśl, Oceń, Podejmij działanie), która daje cenną chwilę na refleksję przed nieprzemyślaną reakcją.

  • Regulacja Emocjonalna: Pracujemy nad rozpoznawaniem wyzwalaczy emocjonalnych i włączaniem konstruktywnych strategii radzenia sobie ze stresem i frustracją, co znacząco poprawia jakość relacji interpersonalnych.

 

3. Praca z Niską Samooceną i Negatywnym Dialogiem Wewnętrznym

 

Wieloletnie zmagania z objawami ADHD, niepowodzenia w szkole czy w pracy oraz częsta krytyka ze strony otoczenia prowadzą do utrwalenia się negatywnych przekonań o sobie („Jestem leniwy/a”, „Jestem beznadziejny/a”).

  • Restrukturyzacja Poznawcza: CBT pomaga zidentyfikować i zakwestionować te szkodliwe wzorce myślenia, zastępując je realistycznym i wspierającym dialogiem wewnętrznym.

  • Odbudowa Poczucia Sprawczości: Konkretne, małe sukcesy osiągane dzięki nowym umiejętnościom (element behawioralny) prowadzą do trwałej poprawy samooceny i zwiększenia wiary we własne możliwości.

 

4. Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach

 

CBT jest praktyczna i celowa. Skupia się na tym, co możesz zrobić inaczej dzisiaj i jutro, aby poprawić swoje funkcjonowanie.

  • Konkretne Plany Działania: Każda sesja kończy się ustaleniem zadań domowych – praktycznych ćwiczeń, które przenoszą nabyte umiejętności z gabinetu prosto do Twojego życia.

  • Kompleksowe Wsparcie: CBT często doskonale uzupełnia leczenie farmakologiczne, zapewniając osobom z ADHD spójny, naukowo potwierdzony plan leczenia, który prowadzi do większej autonomii i lepszej jakości życia.